Μια ρομποτική χειρουργική μηχανή που δοκιμάζεται στο πανεπιστήμιο Columbiaμπορεί να διεισδύσει στο ανθρώπινο σώμα από μια τομή μόλις 15 χιλιοστών. Πέρα από το αισθητικό αποτέλεσμα, μια μικρή τομή σημαίνει ταχύτερη ανάρρωση και μικρότερη πόρτα εισόδου για μικρόβια.
Μερικές πολιτείες νοτιότερα, η ομάδα του καθηγητή Miguel Nicolelis εξελίσσει ένα εξωσκελετό, ο οποίος κινείται με εντολές που δέχεται απευθείας από τον ανθρώπινο νου. Παρόμοιοι εξωσκελετοί επιτρέπουν ήδη σε τετραπληγικούς ασθενείς να σηκωθούν από το αναπηρικό καρότσι και να έχουν μια βασική αυτονομία κίνησης.
Πριν από μερικές δεκαετίες και τα δύο αυτά τεχνολογικά επιτεύγματα θα άνηκαν στη γειτονιά των θαυμάτων ή της επιστημονικής φαντασίας. Σήμερα, δύσκολα κάποιος μπορεί να αμφισβητήσει τα οφέλη τους. Το μόνο σύννεφο στη σκέψη μας είναι κατά πόσο τεχνολογίες, όπως οι παραπάνω, θα μπορέσουν να φτάσουν γρήγορα στο ευρύ κοινό και να κάνουν λιγότερο βασανιστική τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.
Όμως δε συμβαίνει το ίδιο με όλα τα τεχνολογικά επιτεύγματα και κυρίως με τον τρόπο που χρησιμοποιούνται. Αφορμή για αυτό το άρθρο στάθηκε μια ανακοίνωση της Facebook, την οποία λίγες μέρες μετά μιμήθηκε η Apple. Οι δύο εταιρείες αποφάσισαν να προσφέρουν ως εταιρική παροχή στις γυναίκες εργαζόμενες τους, τη δυνατότητα κατάψυξης των ωαρίων τους, ώστε να μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για κυοφορία σε μεγαλύτερες ηλικίες. Το σκεπτικό, πίσω από αυτήν την παροχή, η οποία κοστίζει στις εταιρείες περίπου 20.000 δολάρια, είναι ότι οι γυναίκες εργαζόμενες θα πρέπει να έχουν την επιλογή να ασχοληθούν με την καριέρα τους, χωρίς το άγχος ότι χάνουν το τρένο της μητρότητας. Πρακτικά, μια τεχνολογία, η οποία αξιοποιούνταν κυρίως όταν συνέτρεχαν λόγοι υγείας, γίνεται διαθέσιμη για μια γυναίκα που θέλει να βιώσει στο μέγιστο την καριέρα της ή δεν βρίσκει το κατάλληλο ταίρι και ο καιρός περνά.
Το “πείραμα” των μαμάδων ηλικίας 35 ετών και άνω έχει μικρό χρόνο ζωής, λιγότερο από 30 χρόνια και ίσως τα αποτελέσματά του δεν είναι ακόμα εύκολα ορατά. Σύμφωνα με έρευνες μια στις πέντε γυναίκες του ανεπτυγμένου κόσμου κάνει το πρώτο της παιδί σε ηλικία άνω των 35. Ο αριθμός αυτός είναι 4 φορές μεγαλύτερος σε σχέση με 30 χρόνια πριν. Γενικά, οι έρευνες που αναφέρονται στο συγκεκριμένο θέμα δεν δημιουργούν κλίμα ανησυχίας, όσον αφορά τη σωματική και ψυχική υγεία μαμάδων και τέκνων.
Το θέμα της “αξιοποίησης” της τεχνολογίας γίνεται πιο ανησυχητικό όταν η ανθρώπινη επέμβαση φτάνει σε ριζικά συστήματα. Το περασμένο έτος, η Googleδημιούργησε τη θυγατρική εταιρεία Calico με στόχο να ανακαλύψει “εργαλεία” που θα επιβραδύνουν τη διαδικασία της γήρανσης. Με 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια για έρευνα και ανάπτυξη, η Google θα μπορούσε σύμφωνα με το Time να γίνει η εταιρεία που “Θα λύσει το πρόβλημα του θανάτου”.
Πριν μερικούς μήνες, οι γενετιστές απέκτησαν ένα νέο σύστημα επεξεργασίας γονιδίων που κάνει τις επεμβάσεις στο γενετικό κώδικα τόσο απλές όσο ένας κειμενογράφος την επεξεργασία κειμένου. Η είδηση εκτός από ενθουσιασμό, προκάλεσε και τη συσπείρωση μιας ομάδας γενετιστών, η οποία ζήτησε να δημιουργηθούν διαδικασίες αυτορύθμισης του “κλάδου”.
Η λίστα με τις πηγές ανησυχίας μπορεί να γίνει αρκετά μακροσκελής και με διαφορετική κατάταξη σε σχέση με το ποιος τη βλέπει. Με ένα ελληνικό σύστημα ταξινόμησης, Ο ΕΝΦΙΑ και η ανεργία θα ήταν σήμερα στην κορυφή της λίστας, ενώ η καταστροφή της ανθρωπότητας από ένα γενετικό λάθος, ενδεχομένως δεν θα υπήρχε καν.
Ωστόσο, δύσκολα κάποιος μπορεί να αγνοήσει ότι η τεχνολογία παρουσιάζεται σήμερα ως ο νέος από Μηχανής Θεός. Υπάρχει λόγος να είναι αυτό ανησυχητικό; Μάλλον όχι. Η ανθρωπότητα συνεχίζει να υπάρχει παρά το σκεπτικισμό που συνόδεψε πολλά από τα τεχνολογικά επιτεύγματα των τελευταίων 300 ετών. Ακόμα και τα χειρότερα, όπως οι πυρηνικές βόμβες, μετά το “πείραμα” της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, κοιμούνται σήμερα ήσυχες στα σιλό τους.
του Γιάννη Μουρατίδη