Στις αναπτυγμένες χώρες το λιανεμπόριο μπορεί να αποτελεί μέχρι και το 14% της συνολικής οικονομίας και να απασχολεί μέχρι και το 20% των εργαζομένων. Όπως και σε κάθε άλλο τομέα της οικονομίας, η τεχνολογία έχει συνδεθεί με το λιανεμπόριο σχεδόν από τα τέλη του 19ου αιώνα με τη χρήση της πρώτης ταμειακής μηχανής. Ωστόσο, ενώ μέχρι και το 1980, η τεχνολογία επηρέαζε κυρίως τις διαδικασίες του λιανεμπορίου, το Internet άλλαξε τον τρόπο που γίνονται οι αγορές. Ο αγοραστής δεν είναι απαραίτητο πλέον να επισκεφθεί το κατάστημα και αυτή είναι μια αλλαγή που εξελίσσει ταχύτατα τη μορφή του λιανεμπορίου.
Μέχρι και τις αρχές του 21ου αιώνα, ο στόχος ενός λιανέμπορου ήταν σχετικά απλός. Χρησιμοποιώντας τη βιτρίνα και τη διαφήμιση προσπαθούσε να φέρει στο κατάστημα περισσότερους πελάτες σε σχέση με τον ανταγωνιστή του. Έχοντας αποφασίσει να αγοράσω ένα νέο smart phone, αρχικά έκανα αρκετό web surfingγια να διαβάσω κριτικές ειδικών και άλλων αγοραστών. Στη συνέχεια επισκέφθηκα ένα κατάστημα για να το δω σε φυσική μορφή. Μετά έκανα έρευνα μέσω μιας υπηρεσίας σύγκρισης τιμών και διαπίστωσα ότι μπορώ να το αγοράσω από ένα ψηφιακό κατάστημα σχεδόν 100 ευρώ φθηνότερα. Έκανα την παραγγελία πλήρωσα, επέλεξα πληρωμή με αντικαταβολή και μετά από μερικές μέρες είχα το προϊόν.
Ενδεχομένως δεν θα έκανα το ίδιο αν ήθελα να αγοράσω ένα ρούχο ή τρόφιμα. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνες, άτομα νεότερων ηλικιών έχουν ξεπεράσει τα εμπόδια που υπάρχουν στο δικό μου τρόπο σκέψης για την αγορά αυτών των ειδών.
Είναι ξεκάθαρο ότι το φυσικό κατάστημα απειλείται με συρρίκνωση. Στις ΗΠΑ, όπου η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου αντιστοιχεί περίπου στο 15% των συνολικών αγορών λιανικής, τα shopping malls έχουν αρχίσει ήδη να υποφέρουν. Αν οι αναλυτές έχουν δίκιο σε 10 με 15 χρόνια, τα malls στις ΗΠΑ δεν θα είναι πλέον χώροι αγορών και θα επιβιώσουν ως χώροι συνάντησης και ψυχαγωγίας.
Τα καλά νέα για τους λιανέμπορους είναι ότι έχουν πλέον στα χέρια τους τα εργαλεία που χρειάζονται για να περάσουν στη ψηφιακή εποχή, σε τιμές που κάνουν τα περισσότερα από αυτά προσβάσιμα σε όλους.
Κάποιες τάσεις που αναμένεται να επηρεάσουν το λιανεμπόριο στο άμεσο μέλλον περιγράφονται από μια πρόσφατη έρευνα της ΜcKinsey. Καταρχήν, η συλλογή και ανάλυση δεδομένων ορίζει την εικόνα του πελάτη στο ψηφιακό κόσμο, όπως στο παρελθόν την όριζε η επικοινωνία πρόσωπο με πρόσωπο. Οι αισθητήρες που μέχρι το 2020 θα βρίσκονται σε περισσότερες από 50 δισεκατομμύρια συσκευές, διευρύνουν τη ματιά του λιανέμπορου σε χώρους που ήταν αδύνατο να φτάσει. Το οικιακό ψυγείο τον ενημερώνει πότε έχει τελειώσει ένα τρόφιμο και το smart phone αποκαλύπτει τη θέση του αγοραστή.
Την εικόνα συμπληρώνουν τα κοινωνικά δίκτυα, τα οποία στην πράξη αποκαλύπτουν το χαρακτήρα του πελάτη, αλλά και τη ψυχολογική του διάθεση σε μια συγκεκριμένη περίοδο ή ακόμα και στο διάστημα των τελευταίων δύο ωρών.
Ο συνδυασμός όλων αυτών των δεδομένων δεν είναι κάτι απλό, όπως αρκετοί προμηθευτές τεχνολογικών λύσεων προσπαθούν να παρουσιάσουν. Ωστόσο, δεν είναι και απαραίτητο ένας λιανέμπορος να φτάσει στην κορυφή από τη μια μέρα στην άλλη. Άλλωστε, η εξέλιξη του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα μοιάζει ακόμα με την κίνηση ενός τραμ που κάποιος μπορεί με λίγο τρέξιμο να προλάβει.
του Γιάννη Μουρατίδη