Μεταξύ των δεκάδων βιομηχανικών εγκαταστάσεων της Rolls – Royce, η οποία ηγείται στην αγορά των κινητήρων πολιτικών αεροσκαφών, μια βρίσκεται στη Virginia των ΗΠΑ και ήταν αυτή που συμβολικά επισκέφθηκε ο Barack Obama λίγους μήνες μετά την ομιλία που έκανε το 2011 στη Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon, με θέμα το“Advanced Manufacturing”.
Οι επισκέπτες της εγκατάστασης Crosspointe Rolls-Royce θα πρέπει να φορούν προστατευτικά γυαλιά και παπούτσια με γείωση, όπως θα συνέβαινε και σε ένα οποιοδήποτε άλλο εργοστάσιο, κάπου εκεί όμως τελειώνουν οι ομοιότητες. Ο θόρυβος στο χώρο είναι πολύ χαμηλός και η ανθρώπινη παρουσία περιορισμένη. Αυτόματες μηχανές καθοδηγούμενες από λογισμικό που έχει αναπτύξει η Siemensπαράγουν ένα μέρος των εξαρτημάτων που θα συνθέσουν τον κινητήρα ενός αεροσκάφους, ο οποίος αποτελείται συνολικά από 10.000 περίπου κομμάτια.
Οθόνες υπολογιστών ενσωματωμένες στα μηχανήματα, εμφανίζουν οδηγίες με εικόνες και κείμενο και προειδοποιητικά μηνύματα, όταν μια από τις μονάδες δεν έχει κατασκευαστεί σύμφωνα με τις αρχικές προδιαγραφές. Στη συνέχεια, ένα επίσης αυτόματο μηχάνημα μετρήσεων θα χρειαστεί περίπου 8 ώρες για να εξετάσει ότι περισσότερες από 1000 διαστάσεις του εξαρτήματος είναι σωστές.
Τα περισσότερα από τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται στο εργοστάσιο και οι διαδικασίες παραγωγής αναπτύχθηκαν στο Sheffield της Βρετανίας, όπου βρίσκεται το Advanced Manufacturing Research Center της Rolls-Royce. Ωστόσο, ένα παρόμοιο ερευνητικό κέντρο, στο οποίο συμμετέχουν μεταξύ άλλων η Airbus, NASA και το πανεπιστήμιο της Virginia βρίσκεται μόλις μερικά χιλιόμετρα μακριά από το εργοστάσιο.
Αυτή είναι και μια σημαντική διαφορά σε σχέση με τα πρώτα βήματα του Advanced Manufacturing, τα οποία έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Τότε, η άποψη ήταν ότι θα μπορούσε η έρευνα να γίνεται σε κάποιο μέρος, όπως στη Silicon Valleyκαι η παραγωγή να γίνεται στην Κίνα, όπως για παράδειγμα κάνει ακόμα η Apple.Ωστόσο, η σύγχρονη άποψη είναι ότι η έρευνα και η παραγωγή του προϊόντος θα πρέπει να βρίσκονται πιο κοντά.
Η χρήση των αυτόματων μηχανών (robots) και των αισθητήρων δεν επηρεάζει πλέον τη γεωγραφία του χώρου παραγωγής και παράλληλα μειώνει την ανάγκη για φθηνά εργατικά χέρια. Ενδεχομένως, αυτό δε χρειάζεται να συμβεί σε όλους τους τομείς βιομηχανικής παραγωγής, αλλά σίγουρα κάποιοι θα επηρεαστούν σε σημαντικό βαθμό. Ακόμα και το πετυχημένο μοντέλο της Apple, λειτουργεί γιατί η εταιρεία έχει στην ιδιοκτησία της τα αυτόματα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται στα κινέζικα εργοστάσια και πολύ από τους μηχανικούς της με έδρα την Καλιφόρνια χρειάζεται να βρίσκονται για πάνω από το 50% του χρόνου τους στην Κίνα.
Το ερώτημα που πρόκειται να απαντηθεί τα ερχόμενα χρόνια, είναι πως η νέα τάση θα διαμορφώσει τη γεωγραφία της βιομηχανικής παραγωγής. Σήμερα, η Κίνα αποτελεί μια τεράστια μηχανή που τροφοδοτεί με τα προϊόντα όλον τον κόσμο. Γιατί όμως ένα εργοστάσιο που παράγει προϊόντα με μεγάλο ποσοστό αυτοματοποιημένων διαδικασιών χρειάζεται να βρίσκεται εκεί και όχι σε μια οποιαδήποτε πολιτεία των ΗΠΑ ή σε μια χώρα της Ευρώπης, κοντά στα κέντρα έρευνας και δοκιμής πρωτοτύπων;
Γιάννης Μουρατίδης