Tο 80% του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων προέρχεται από επτά κατηγορίες προϊόντων. Smartphones, tablets, TV, desktop PC, laptops, ψηφιακές κάμερες καιfeature phones.
Ο αριθμός από μόνος του είναι ιλιγγιώδης. Με μια πρώτη διαίρεση, βγάζουμε το συμπέρασμα ότι μόνο το 2014 έφτασαν στα χέρια των καταναλωτών αρκετά δισεκατομμύρια ηλεκτρονικές συσκευές. Άλλες τόσες περίπου είχαν αγοραστεί πέρσι και πρόπερσι. Δηλαδή, ήδη αρκετά δισεκατομμύρια ηλεκτρονικές συσκευές είναι σε φάση να γίνουν σκουπίδια. Ποιοι διαχειρίζονται τη διαδικασία συλλογής και επεξεργασίας αυτών των απορριμάτων και με ποιο τρόπο γίνεται η ασφαλής εναπόθεσή τους στο περιβάλλον ή η ανακύκλωσή τους; Ένα θέμα για το οποίο ετοιμάζουμε ήδη μια έρευνα που θα μπορέσετε να διαβάσετε στο επόμενο τεύχος τουBit Magazine.
Οι κατασκευαστές και οι προμηθευτές των προϊόντων, βρίσκονται κυρίως σε χώρες με εργατικό δυναμικό χαμηλού κόστους και στήνουν ολόκληρες πόλεις γύρω από τα εργοστάσια παραγωγής, τα οποία απασχολούν εκατομμύρια εργαζόμενους. Οι συνθήκες εργασίας δεν είναι πάντα οι καλύτερες, αλλά η επιβίωση είναι περισσότερο εξασφαλισμένη σε σχέση με την πρωτογενή παραγωγή που παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τη διάθεση της φύσης.
Αυτήν την περίοδο τελειώνει στο Las Vegas μια από τις μεγαλύτερες εκθέσεις ηλεκτρονικών συσκευών. Εκεί, ειπώθηκαν μερικά ενδιαφέροντα πράγματα, όπως ότι το 80% του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων προέρχεται από επτά κατηγορίες προϊόντων. Smartphones, tablets, TV, desktop PC, laptops, ψηφιακές κάμερες καιfeature phones. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2011 ήταν 72%. Δηλαδή όσο περνά ο καιρός, η αγορά γίνεται πιο συγκεντρωτική, αλλά ενδεχομένως και πιο κορεσμένη. Ήδη, το 75% των πωλήσεων smart phones γίνονται σε αναπτυσσόμενες χώρες και από το ποσοστό αυτό το 1/3 αφορά την αγορά της Κίνας.
Τα smart phones παραμένουν η κινητήρια δύναμη της αγοράς με πωλήσεις σχεδόν 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά ο ρυθμός ανάπτυξης μειώνεται. Οι εταιρείες που ακόμα λειτουργούν με το καπιταλιστικό σύστημα, θέλουν προϊόντα που θα τροφοδοτήσουν ένα νέο κύμα ζήτησης και θα κρατήσουν ψηλά το περιθώριο κέρδους. Τα έξυπνα ρολόγια, τα συστήματα ψυχαγωγίας αυτοκινήτων, οι συσκευές ένδειξης υγείας και ευζωίας και τα συστήματα για “έξυπνες” κατοικίες είναι μερικές υποσχόμενες κατηγορίες, χωρίς όμως κάποια από αυτές να έχει δείξει τη δυναμική που είχαν στο παρελθόν τα smart phones και τα tablets.
Τα ιστορικά δεδομένα φανερώνουν ότι οι εφευρέτες με τη βοήθεια του marketing, τα καταφέρνουν τελικά και σώζουν την παρτίδα. Μπορεί η 3D τηλεόραση να βούλιαξε μέσα στο 2014, αλλά οι κατασκευαστές είχαν έτοιμα τα 4K για να ζεστάνουν την αγορά. Οι παραγωγοί ηλεκτρονικών συσκευών δεν θα καταθέσουν εύκολα τα όπλα στο δρόμο προς το “Zero Marginal Cost Society”, αλλά το πιθανότερο είναι ότι θα έχουν αρκετές απώλειες.
Η “Zero Marginal Cost Society” είναι μια σκέψη του Jeremy Rifkin και ο τίτλος του ομώνυμου βιβλίου του. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του οδεύουμε προς εκεί, αλλά θα φτάσουμε μετά από 40 έως 60 χρόνια. Τότε, ο ήλιος και ο άνεμος θα μας δίνουν την απαραίτητη ηλεκτρική ενέργεια με τη μεσολάβηση κατασκευών που θα μπορούμε να παράγουμε μόνοι μας, χρησιμοποιώντας εργαλεία, όπως οι 3D printers, οι οποίοι επίσης θα μας δίνουν τη δυνατότητα να παράγουμε και υλικά αγαθά που τώρα χρειάζεται να αγοράζουμε. Δηλαδή, αυτό που συμβαίνει ήδη “στον κόσμο των bits”,όπου το λογισμικό και οι ψηφιακές υπηρεσίες διατίθενται δωρεάν, θα συμβεί στο μέλλον και με τον “κόσμο των ατόμων”.
Ο καπιταλισμός, σύμφωνα με το Rifkin βρίσκεται σε μια μεταβατική φάση, η οποία ωστόσο όσο διαρκεί δημιουργεί τεκτονικές αλλαγές. Η ανεργία στην Ευρώπη δε λέει να ξεκολλήσει από το σχεδόν 12%, το οποίο είναι τεράστιο αν αναλογιστούμε τον τρόπο που υπολογίζονται τα ποσοστά ανεργίας, ενώ γίνεται περισσότερο ανησυχητικό αν εστιάσουμε σε ποσοστά ανεργίας νεαρών ηλικιών.
Κερδισμένοι βέβαια είναι οι καταναλωτές που μπορούν σήμερα να αγοράσουν μια τηλεόραση στις 40 ίντσες με 300 ευρώ, ένα smart phone στις 4,5 ίντσες με 120 ευρώ και ένα tablet στις 7 ίντσες με 50 ευρώ.
Γιάννης Μουρατίδης