Οι αισθητήρες είναι για τους επιστήμονες ότι και οι αισθήσεις για τον άνθρωπο. Τους βοηθούν να συνειδητοποιήσουν τι συμβαίνει στο οικοσύστημα μιας μεγαλούπολης
Σε ένα από τα επεισόδια του Top Gear, ο παρουσιαστής και δοκιμαστής αυτοκινήτωνJeremy Clarkson, οδηγεί μια Bugatti Veyron, με ταχύτητα πάνω από 300 χιλιόμετρα ανά ώρα. Η σκηνή εξελίσσεται σε ένα εξοχικό τοπίο, το οποίο λόγω και των γυρισμάτων, είναι άδειο από άλλα οχήματα. Δε γίνεται να μη ζηλέψεις την οδηγική απόλαυση, τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή που θα φανταστείς την επιστροφή του αυτοκινήτου στο γκαράζ μέσα από τους φορτωμένους με κυκλοφορία δρόμους του κεντρικού Λονδίνου.
Το Λονδίνο μαζί με όλες τις υπόλοιπες μεγαλουπόλεις του κόσμου συγκεντρώνουν πλέον το 54% του παγκόσμιου πληθυσμού, δηλαδή πάνω από 3,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Σύμφωνα με τις προβλέψεις των επιστημόνων για τις ερχόμενες τρεις δεκαετίες, η αύξηση του πληθυσμού στις μεγαλουπόλεις θα ταυτίζεται με το σύνολο σχεδόν της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού.
Η πυκνότητα της μάζας ανθρώπων και υποδομών μετατρέπει τις πόλεις σε “μαύρες τρύπες” που καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας, σχεδόν τα 2/3 της παγκόσμιας παραγωγής και αποβάλλουν καυσαέρια, μολύνοντας αρχικά το γειτονικό τους περιβάλλον και στη συνέχεια τη Γη.
Οι διαρροές των συστημάτων ύδρευσης των μεγαλουπόλεων είναι τόσο μεγάλες που αρκούν για να υδροδοτήσουν εκατομμύρια κατοίκων, οι οποίοι ζουν σε περιοχές που δεν υπάρχει καθαρό νερό. Η Αθήνα, η οποία θεωρείται μικρή μεγαλούπολη, έχει διασωληνωθεί με πηγές που βρίσκονται μέχρι και 300 χιλιόμετρα μακριά, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες των κατοίκων της.
Από την άλλη όμως, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι οι μεγαλουπόλεις συνεισφέρουν σημαντικά στην ανάπτυξη της οικονομίας. Το 30% της παγκόσμιας οικονομίας συγκεντρώνεται σε λιγότερες από 100 πόλεις.
Πριν από τρεις δεκαετίες, το όραμα της αποκέντρωσης όριζε την πολιτική κυβερνήσεων που έρχονταν αντιμέτωπες με την αστυφιλία. Σήμερα, για αποκέντρωση μιλούν κυρίως κάποιες εναλλακτικές πολιτικές προτάσεις και το βάρος έχει μετατοπιστεί σε λύσεις που αποδέχονται την κατάσταση και έχουν στόχο να κάνουν πιο βιώσιμη τη ζωή των κατοίκων. Σχεδόν στο σύνολο τους οι προτεινόμενες λύσεις έχουν αρωγό την τεχνολογία.
Οι αισθητήρες είναι για τους επιστήμονες ότι και οι αισθήσεις για τον άνθρωπο. Τους βοηθούν να συνειδητοποιήσουν τι συμβαίνει στο οικοσύστημα μιας μεγαλούπολης. Με τι ταχύτητα κινούνται τα αυτοκίνητα, πόσοι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, ποιο είναι το μικροκλίμα των περιοχών μιας πόλης. Οι απορίες των επιστημόνων οδηγούν στη συλλογή τεράστιας ποσότητας δεδομένων, τα οποία στη συνέχεια τροφοδοτούν συστήματα ανάλυσης. Με δύο λέξεις αυτή η εικόνα περιγράφεται στην ορολογία των τελευταίων ετών ως Big Data.
Εταιρείες, όπως η ΙΒΜ, Cisco, Hitachi και Siemens επενδύουν σημαντικά ποσά σε έρευνα και ανάπτυξη τεχνολογικών λύσεων, προκειμένου να απορροφήσουν ένα κομμάτι από το 1 δισεκατομμύριο δολάρια που ξοδεύουν κάθε χρόνο οι πόλεις για έξυπνα συστήματα ή ακόμα καλύτερα ένα κομμάτι από τα 12 δισεκατομμύρια δολάρια που θα ξοδεύουν κάθε χρόνο την ερχόμενη δεκαετία.
Μερικές φορές, οι λύσεις είναι απλές. Στη Βοστώνη για παράδειγμα, τρέχει το πρόγραμμα Citizens Connect, το οποίο βασίζεται σε μια εφαρμογή για smart phoneπου δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να αναφέρουν προβλήματα. Τα δεδομένα συνδέονται στη συνέχεια με την εφαρμογή City Worker, η οποία βοηθά τους εργαζόμενους του δήμου να φτιάξουν το καθημερινό τους πλάνο εργασιών και να ενημερώσουν για την πρόοδο τους τις αρχές και τους πολίτες.
Σε πόλεις που το κυκλοφοριακό είναι από τα πιο σημαντικά προβλήματα, γίνονται επενδύσεις στην εξέλιξη συστημάτων καταγραφής της κίνησης και ρύθμισης των σηματοδοτών σε πραγματικό χρόνο, ενώ επανάσταση αναμένεται να φέρει η χρήση των αυτοκινούμενων οχημάτων, τα οποία θα μπορούν να κινούνται με τις ιδανικές ταχύτητες σε πολύ μικρές αποστάσεις μεταξύ τους.
Όσοι βρεθούν στην Βαρκελώνη στο ερχόμενο Mobile World Congress, θα μπορούσαν να αφιερώσουν λίγο χρόνο, προκειμένου να ενημερωθούν για την προσπάθεια που καταβάλουν οι αρχές, ώστε η πόλη να αποτελέσει σημείο αναφοράς. Οι δράσειςSmart Lighting, Smart Energy, Smart Water, District Heating and Cooling, Smart Transportation και άλλες για τις οποίες μπορείτε να ενημερωθείτε αναλυτικά εδώ, εξοικονομούν ενέργεια και διευκολύνουν τη ζωή των κατοίκων.
Ωστόσο, υπάρχουν και τομείς που η πληροφορική τεχνολογία δεν μπορεί να βοηθήσει. Ένας από αυτούς είναι η επαφή των κατοίκων με το φυσικό περιβάλλον. Η αστική ανάπτυξη σε ελάχιστες πόλεις έχει γίνει με σχεδιασμό που προσφέρει μια καλή αναλογία φυσικών χώρων. Όσοι έχουν την οικονομική άνεση επιλέγουν περιοχές που βρίσκονται κοντά σε πάρκα ή άλλους φυσικούς χώρους, ενώ οι υπόλοιποι είτε προσαρμόζουν τις δραστηριότητές τους στο τσιμεντοποιημένο τοπίο, είτε έλκονται από τη βαρύτητα του καναπέ και ξεφεύγουν μέσα από τις τηλεοπτικές εικόνες.
Γιάννης Μουρατίδης