Πηγαίνοντας από Αθήνα προς Χαλκίδα, τα πρώτα διόδια είναι σχεδόν 3,5 ευρώ. Ο οδηγός πληρώνει αυτό το ποσό ανεξάρτητα με την έξοδο που θα βγει στη συνέχεια. Και ενώ η ίδια πρακτική ισχύει σε όλα τα ελληνικά διόδια, στην παγκόσμια αγορά πληθαίνουν τα παραδείγματα επιχειρήσεων που εφαρμόζουν μοντέλα δυναμικά μεταβαλλόμενης τιμής για προϊόντα και υπηρεσίες.

Η εφαρμογή της ιδέας σε ευρεία κλίμακα έχει ως σημείο εκκίνησης την δεκαετία του 80, όταν ο Robert Crandall, CEO της America Airlines εφάρμοσε την πολιτική της μείωσης στην τιμή του εισιτηρίου σε σχέση με το χρόνο αγοράς. Ωστόσο, το μοντέλο είναι πολύ αρχαιότερο και εφαρμόζονταν από πλανόδιους και σε λαϊκές, όταν οι έμποροι έβλεπαν ότι το προϊόν τους θα μείνει στο καλάθι ή στον πάγκο. Η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στον μικροπωλητή και την πολυεθνική, είναι ότι ο πρώτος με μια ματιά μπορεί να ξέρει το απόθεμα και την ποιότητα του εμπορεύματος, ενώ η δεύτερη χρειάζεται για αυτό το σκοπό “ηλεκτρονικούς εγκεφάλους”.

Κάπου στα τέλη του 1990, έγιναν κάποιες προσπάθειες σε παγκόσμιο επίπεδο και στη χώρα μας για τη δυναμική διαμόρφωση τιμής σε κάποια από τα είδη που είναι διαθέσιμα σε ένα σουπερμάρκετ. Ηλεκτρονικές ετικέτες στα ράφια των προϊόντων άλλαζαν την τιμή, ανάλογα με τις πληροφορίες που έστελναν τα ταμεία. Όχι τυχαία, η λύση εφαρμόστηκε κυρίως στα φρέσκα προϊόντα, όπως δηλαδή θα συνέβαινε και σε μια λαϊκή αγορά.

Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι για τη μεταβολή των τιμών δεν αποφασίζει κάποιος άνθρωπος, αλλά η συνεννόηση γίνεται μεταξύ υπολογιστών. Για ορισμένα είδη, η διαδικασία απαιτεί σχετικά απλό τρόπο “σκέψης”. Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις που υπεισέρχονται αρκετοί διαφορετικοί παράγοντες, όπως για παράδειγμα στην τιμή του δωματίου σε ένα ξενοδοχείο. Αν και πάλι ο χρόνος και η διαθεσιμότητα έχουν τους βασικούς ρόλους,  θα μπορούσαν να υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που να επηρεάζουν τη διαμόρφωση της τιμής, όπως για παράδειγμα η μεταβολή της βαθμολογίας σε sites αξιολόγησης ή ακόμα και ο καιρός στην περιοχή.

Στόχος σε κάθε περίπτωση των συστημάτων που λαμβάνουν τις αποφάσεις, είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους για την επιχείρηση. Δεδομένου ότι το λογισμικό που οδηγεί τα συστήματα λήψης αποφάσεων έχει δημιουργηθεί από ανθρώπους, έχει τη λογική τους. Έτσι, όταν τον περασμένο Δεκέμβριο μια χιονοθύελλα χτύπησε τηΝέα Υόρκη, οι τιμές της υπηρεσίας Uber, η οποία ανταγωνίζεται τους ταξιτζήδες σε πολλές πλέον χώρες του κόσμου, σχεδόν διπλασιάστηκαν.

Οι πελάτες της υπηρεσίας που παρά αυτό και κάποια παρόμοια περιστατικά είναι πολύ οικονομικότερη από το ταξί, ξέσπασαν σε αρνητικά σχόλια. Ο αλγόριθμος τηςUber εξελίσσεται συνεχώς από την ίδρυση της και είναι σύμφωνα με τους μετόχους της, “το πολυτιμότερο περιουσιακό στοιχείο”. Ωστόσο, όπως φαίνεται χρειάζεται αρκετή δουλειά ακόμα, προκειμένου να γίνει περισσότερο “ανθρώπινος”.

“Η δυναμική διαμόρφωση τιμής θα διαμορφώσει το μέλλον της αγοράς” δήλωσε πρόσφατα, ο CEO της Amazon, η οποία συνεργάζεται με ιδιωτικές εταιρείες και πανεπιστημιακά ερευνητικά κέντρα για να βελτιώσει τα συστήματα ανάλυσης που χρησιμοποιεί στο ηλεκτρονικό της κατάστημα. Στη χώρα μας, η ΔΕΗ έχει ξεκινήσει την πιλοτική εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, με στόχο μεταξύ άλλων τη δυναμική διαμόρφωση τιμής.

Άραγε η ευρύτερη χρήση αυτής της πολιτικής θα κάνει τη διαμόρφωση τιμών πιο δίκαιη; Όχι απαντούν ερευνητές και αναλυτές. Τα υπολογιστικά συστήματα θα συνεχίσουν να αποφασίζουν με γνώμονα το κέρδος και αυτό που θα αλλάξει είναι ότι οι αγοραστές θα εξοικειωθούν περισσότερο με την ιδέα ότι θα συμπεριφέρονται όπως οι δημιουργοί τους.

του Γιάννη Μουρατίδη

Το Matrix ήταν η πρώτη ταινία που δημιούργησε στο ευρύ κοινό την αίσθηση ενός πλήρως ψηφιακού κόσμου. Σε αυτόν ζούσε η συνείδηση ανθρώπων που είχαν φυλακιστεί από μηχανές.

H Paracosm είναι μια εταιρεία, η οποία μέσω ενός crowdsourced project σκοπεύει να ψηφιοποιήσει σε τρεις διαστάσεις τον κόσμο που ζούμε. Ο Amir Rubin, ένας εκ των ιδρυτών της Paracosm, είναι ένας από τους βασικούς συντελεστές του Project Tango της Google, η οποία από την πλευρά της θέλει να δημιουργήσει φορητές συσκευές που θα αντιλαμβάνονται τις τρεις διαστάσεις του χώρου που βρίσκονται.

Αν φανταστούμε ένα μέλλον που δισεκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν μια συσκευή με αυτές τις δυνατότητες, αντιλαμβανόμαστε ότι η τρισδιάστατη ψηφιοποίηση του κόσμου γίνεται πολύ πιο εύκολη, σε σχέση με το κόστος και το χρόνο που απαιτεί μεμονωμένα η προσπάθεια της Paracosm με το δικό της σύστημα ή της Google με το Street View. Δωρεάν εργατικά χέρια θα βοηθήσουν τηGoogle, η οποία μάλλον θα έχει απορροφήσει την Paracosm, να δημιουργήσει την πληρέστερη τρισδιάστατη ψηφιακή απεικόνιση της Γης.

Εταιρείες που κατασκευάζουν αυτόνομες μηχανές θα μπορούσαν να είναι οι πρώτοι πελάτες της Google. Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ρομποτική βιομηχανία είναι η δυσκολία των διαφόρων κατασκευών να αντιληφθούν το χώρο γύρω τους. Ακόμα και για την απλή μετακίνηση ενός αντικειμένου από ένα τυχαίο σημείο Α σε ένα επίσης τυχαίο σημείο Β, χρειάζεται τεράστια επεξεργαστική ισχύ και ανάλογη κατανάλωση ενέργειας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ο “εγκέφαλος” ενός ρομπότ καταναλώνει μέχρι και 1000 φορές περισσότερη ενέργεια για να εκτελέσει τις πιο απλές ανθρώπινες εργασίες. Θα ήταν λοιπόν μεγάλη ανακούφιση για μια εταιρεία που κατασκευάζει αυτόνομα οχήματα, να έχει έτοιμη μια ψηφιακή απεικόνιση του χώρου που θα κινηθεί το όχημα, ώστε αυτό να χρησιμοποιεί το μεγαλύτερο μέρος του “εγκεφάλου” του για άλλες διαδικασίες, όπως για παράδειγμα να ελέγχει αν το χέρι που βλέπει να σηκώνεται ανήκει σε τροχονόμο που του λέει να σταματήσει ή σε πελάτη που περιμένει ταξί.

Πελάτης της Google θα μπορούσε να είναι και η Facebook, η οποία πρόσφατα εξαγόρασε την Oculus Rift, μια εταιρεία που σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, διαθέτει ένα από τα καλύτερα συστήματα εικονικής πραγματικότητας που είναι σήμερα διαθέσιμα στην αγορά. Πρακτικά, ο συνδυασμός ενός συστήματος εικονικής πραγματικότητας, το οποίο θα ενεργοποιεί όλες τις ανθρώπινες αισθήσεις σε συνδυασμό με ένα παγκόσμιο τρισδιάστατο χάρτη, δίνει τη δυνατότητα στον καθένα να βρεθεί παντού, χωρίς να κουνηθεί από τον καναπέ του σπιτιού του.

Όμορφο ή τρομακτικό; Εξαρτάται από την οπτική του καθένα. Στο νου ανθρώπων που έχουν γεννηθεί τα προηγούμενα 40 με 50 χρόνια, ενδεχομένως να ακούγεται τρομακτικό. Ωστόσο, στο νου ενός νεαρού που δαπανά αρκετές ώρες μπροστά στον υπολογιστή για να είναι παρόν στα κοινωνικά δίκτυα ή να παίζει ένα παιχνίδι, ίσως να ακούγεται ως ένα ευχάριστο ταξίδι, το οποίο μάλιστα δεν θα μπορούσε να κάνει στον αναλογικό κόσμο, προκειμένου να συναντήσει ένα φίλο στην Κίνα ή στην Αυστραλία.

Το θέμα ωστόσο δεν είναι μόνο η εμπορική χρήση της ψηφιακής πληροφορίας. Η εταιρεία που θα την έχει στην κατοχή της, θα μπορεί θεωρητικά να γνωρίζει το γεωγραφικό στίγμα κάθε χρονική στιγμή για κάθε άνθρωπο που “κινείται” μέσα στο ψηφιακό κόσμο. Σε ένα βαθμό αυτό συμβαίνει ήδη, αλλά θα μπορεί να γίνει με ακόμα μεγαλύτερη ακρίβεια. Επίσης, κάτι που δε συμβαίνει ήδη, είναι ότι η εταιρεία θα έχει τη δυνατότητα να “επέμβει” στο ψηφιακό κόσμο και να τον αλλάξει. Ευτυχώς βέβαια, σε αντίθεση με το Matrix, θα έχουμε τη δυνατότητα απλά να αποσυνδεθούμε από τη συσκευή και να ξαναζήσουμε στον πραγματικό κόσμο.

του Γιάννη Μουρατίδη