Σε χρηματιστήρια που η αξία μιας μετοχής μεταβάλλεται κυρίως σε σχέση με πραγματικά οικονομικά στοιχεία και όχι εξαιτίας της ψυχολογίας, είναι συνηθισμένο φαινόμενο μια μετοχή να χάνει αξία παρά το γεγονός ότι η εταιρεία έχει κερδοφορία.

Ο λόγος που συνήθως συμβαίνει αυτό, είναι η επιβράδυνση κάποιων δεικτών, γεγονός που συχνά φοβίζει τους επενδυτές για μείωση των κερδών ή και ζημιές στο μεσοπρόθεσμο μέλλον. Αυτήν την περίοδο δύο μεγάλες δυνάμεις που έχουν ωθήσει ψηλά τους δείκτες ανάπτυξης της αγοράς τεχνολογίας την τελευταία πενταετία, δείχνουν να εξασθενούν.

Τα πρώτα δυσάρεστα μηνύματα εμφανίστηκαν λίγο πριν το τέλος της περασμένης χρονιάς από αναλυτές, όπως οι CCS Insight και IDC. Και οι δύο ερευνητικές εταιρείες παρατηρούν μια επιβράδυνση στην αγορά των smart phones. Συγκεκριμένα, η CCS Insight αναφέρει ότι οι πωλήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο αυξήθηκαν κατά 25% το 2014, ενώ το 2013 είχαν αυξηθεί κατά 40% και προβλέπει ότι η αύξηση το 2015 θα είναι μόλις 15%. Περίπου τα ίδια νούμερα δίνει και η IDC, η οποία εκτιμά ότι το 2014 διατέθηκαν στην αγορά περίπου 1,3 δισεκατομμύρια smart phones, δηλαδή 26,3% περισσότερα από την περασμένη χρονιά και στην πρόβλεψη της για το 2015 κάνει λόγο για 1,4 δισεκατομμύρια μονάδες, δηλαδή 12,2% αύξηση.

Πριν μερικές μέρες χτύπησε και ένα δεύτερο καμπανάκι. Η αγορά των tablet, η οποία ανέβαζε ταχύτητα κάθε χρονιά από το 2010 μέχρι και το 2014, δείχνει επίσης σημάδια κόπωσης. Ήδη το τέταρτο τρίμηνο του 2014, οι συνολικές μονάδες που διατέθηκαν στην αγορά ήταν 3,2% λιγότερες σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2013 και η συνολική αύξηση το 2014 αναμένεται να είναι μόλις 4,4% σε σχέση με το 2013. Για το 2015, η IDC εκτιμά ότι η ανάπτυξη θα κυμανθεί στα ίδια περίπου επίπεδα.

Από το μέτωπο των τηλεοράσεων, τα νέα δεν είναι καλύτερα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει η Display Research, η ετήσια αύξηση στις πωλήσεις το 2014, μετά βίας έφτασε το 1%, γεγονός που θεωρείται επιτυχία, καθώς την προηγούμενη χρονιά είχε παρατηρηθεί μείωση των πωλήσεων.

Για άλλη μια φορά, η Ελλάδα με το μήνυμα της λιτοδίαιτης ζωής φαίνεται να σηματοδοτεί το δρόμο που έχει αρχίσει να περπατά όλη η ανθρωπότητα χωρίς να το γνωρίζει.

Αστειεύομαι φυσικά. Δισεκατομμύρια άνθρωποι συνεχίζουν να καταναλώνουν σαν να μην υπάρχει αύριο. Μπορεί, οι πωλήσεις να μην αυξάνονται τόσο γρήγορα, αλλά συνεχίζουν να αυξάνονται. Οι μηχανικοί στα τμήματα έρευνας και ανάπτυξης πληρώνονται πολύ καλά για να ανακαλύψουν τα νέα χαρακτηριστικά που θα μας ωθήσουν να αφήσουμε στην άκρη την παλιά μας συσκευή και να πάρουμε μια καινούργια.

Δεν αποκλείεται βέβαια από το φρενάρισμα αυτό κάποιες εταιρείες να τραυματιστούν ή ίσως και να σκοτωθούν. Ως γνωστό μια εταιρεία δεν κλείνει όταν δεν κάνει πωλήσεις, αλλά όταν δεν έχει ρευστότητα. Οι επενδυτές που συχνά εξασφαλίζουν αυτήν τη ρευστότητα, έχουν επίσης συχνά το χαρακτηριστικό να είναι άπληστοι. Προτιμούν να στρέφουν τα κεφάλαια τους σε αγορές που αναπτύσσονται με ρυθμό λαγού αντί ρυθμού χελώνας.

Ωστόσο ούτε αυτός ο κανόνας ισχύει πάντα. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι ηAmazon. Ο Jeff Bezos, με προσωπικές τις περισσότερες φορές επιλογές, κατάφερε τα τελευταία χρόνια να ξοδέψει δισεκατομμύρια δολάρια σε προϊόντα που δεν το δικαίωσαν, όπως για παράδειγμα το Amazon Fire Phone που ακόμα προσπαθεί να ξεστοκάρει. Και όμως ένα επιτυχημένο τρίμηνο, το τελευταίο του 2014, ήταν αρκετό για να στείλει τη μετοχή της εταιρείας 17% ψηλότερα σε λιγότερο από 3 συνεδριάσεις.

Ένα άλλο στοιχείο που παρατηρούμε, είναι η μετατόπιση των επενδυτών σε υπηρεσίες, οι οποίες ανήκουν στην τεχνολογική σφαίρα. Το Uber, το Airbnb και τοAlibaba.com δέχτηκαν μέσα στο 2014 κεφάλαια δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ σύμφωνα με τους Financial Times, εκατοντάδες startups σε όλον τον κόσμο μπήκαν στο “1 billion dollar club” την περσινή χρονιά.

Οπότε, μάλλον δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Δεν βλάπτουμε την παγκόσμια οικονομία αν δεν αλλάξουμε το smart phone που αγοράσαμε φέτος με το καινούργιο μοντέλο που θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2015.

Γιάννης Μουρατίδης

Έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από τότε που μιλήσαμε μέσα από αυτήν τη στήλη για την τεχνολογία του 3D printing. Αν και οι λέξεις print και printer δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, είναι τόσο μεγάλη η δύναμη που τους έχει δώσει το marketing, ώστε είναι μάλλον απίθανο να αποσυρθούν. Το οξύμωρο είναι ότι οι εταιρείες που έχτισαν αυτές τις λέξεις, όπως η Hewlett Packard και η Xeroxείναι εκτός της αγοράς.

Η βιομηχανία της 3D εκτύπωσης δεν είναι καινούργια και εταιρείες που ηγούνται σήμερα, όπως η 3D Systems και Stratasys έχουν παρουσία δεκαετιών. Ωστόσο, ενώ από το 1987 μέχρι και το 2010, η συγκεκριμένη αγορά είχε απορροφήσει επενδύσεις που δεν ξεπερνούσαν τα 300 εκατομμύρια δολάρια, από το 2011 μέχρι και πρόσφατα οι επενδύσεις εκτινάχτηκαν στα 4 δισεκατομμύρια δολάρια.

Τα επιτεύγματα των 3D printers βρίσκονται συχνά στην κορυφή της ειδησεογραφίας. Πρόσφατα, το προσωπικό του Διεθνή Διαστημικού Σταθμού αξιοποίησε έναν 3Dεκτυπωτή που έχει σχεδιαστεί ειδικά για συνθήκες διαστήματος, προκειμένου να αντικαταστήσει ένα χαλασμένο εξάρτημα. Η General Electric σκοπεύει να παρουσιάσει τα πρώτα εξαρτήματα αεροσκαφών που θα είναι κατασκευασμένα από3D printers μέχρι το 2016. Και τέλος, η HP, προσπαθώντας να μπει στην αγορά, ανακοίνωσε ότι θα παρουσιάσει τον πρώτο 3D printer για το ευρύ κοινό μέχρι το 2016.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο της αγοράς, είναι η παρουσία δεκάδων εταιρειών που δε βρίσκονται στο στόχαστρο των μεγάλων επενδυτών, οι οποίες όμως καταφέρνουν να υλοποιήσουν τις καινοτομικές τους ιδέες με τη βοήθεια του crowdfunding.

Τουλάχιστον για τα ερχόμενα 3 χρόνια, σύμφωνα με τη Gartner, η αγορά θα διπλασιάζεται σε πωλήσεις κάθε χρόνο, φτάνοντας το 2018 στα 2,3 εκατομμύρια μονάδες. Οι δαπάνες σε συσκευές και αναλώσιμα αναμένεται να διαμορφώσουν μια αγορά 13,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων από 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια που είναι σήμερα.

Η βιομηχανική παραγωγή αναμένεται να είναι ο άμεσα κερδισμένος τομέας από την εφαρμογή 3D printing τεχνολογίας. Για παράδειγμα, οι αυτοκινητοβιομηχανίες θα έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάσουν ανταλλακτικά on demand, περιορίζοντας το χρόνο και το κόστος παραγωγής. Η BMW εξοικονομεί ήδη 58% σε έξοδα παραγωγής και 92% σε χρόνο, αξιοποιώντας τη συνεργασία της με τη Stratasys.

Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, η τεχνολογία αναμένεται να φέρει επανάσταση στον τομέα της υγείας. Εταιρείες, όπως η Organovo, θα κατασκευάζουν τεχνητά όργανα και αρτηρίες που θα είναι ειδικά διαμορφωμένα για να ταιριάζουν με τον κάθε ξεχωριστό ασθενή. Στην ίδια κατεύθυνση, η τεχνολογία αναμένεται να δώσει σημαντική ώθηση στη βιομηχανία τεχνητών μελών, όπου ο εξειδικευμένος σχεδιασμός αυξάνει τις πιθανότητες το τεχνητό μέλος να ταιριάξει καλύτερα με τον ασθενή.

Ωστόσο, η μεγάλη πρόκληση είναι ο τελικός χρήστης. Σήμερα, η τιμή ενός αξιόλογου3D printer δεν πέφτει κάτω από τα 1.000 ευρώ και είναι αξιοπρόσεκτο ότι ίδιο ήταν το κατώφλι και πριν από ένα χρόνο. Ένα δεύτερο δεδομένο που δεν έχει αλλάξει είναι η πρώτη ύλη. Πέρα εξειδικευμένων και άρα ακριβών 3D printers, το μεγαλύτερο ποσοστό των διαθέσιμων μοντέλων χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη το πλαστικό. Η εταιρεία MatterFab έχει υποσχεθεί ότι μέσα στο 2015 θα διαθέσει στην αγορά έναν εκτυπωτή, ο οποίος ενσωματώνει αρκετές καινοτομίες για να κάνει εφικτή την παραγωγή μεταλλικών αντικειμένων, λιώνοντας με laser σκόνη μετάλλων.

Ας φανταστούμε όμως μια μελλοντική εικόνα που το κόστος αγοράς έχει πέσει στο μισό και η ποικιλία πρώτων υλών συμπεριλαμβάνει, γυαλί, ξύλο και μέταλλο. Πρακτικά, ο καθένας θα μπορούσε να κατασκευάσει μόνος του μια μεγάλη ποικιλία από τα προϊόντα που τώρα χρειάζεται να προμηθεύεται. Τα γυαλιά μυωπίας που φοράμε, ένα ποτήρι ή το κοντάρι μια σκούπας που έσπασαν και χιλιάδες άλλα αντικείμενα θα παράγονται με την ίδια ευκολία που τώρα ένας printer τυπώνει τις φωτογραφίες από την εκδρομή μας. Ένα μεγάλο ποσοστό από τα σχέδια των προϊόντων θα είναι διαθέσιμα δωρεάν από σχεδιαστές που θέλουν να μοιραστούν την έμπνευση τους και παράλληλα απλές στη χρήση εφαρμογές θα δίνουν στον καθένα τη δυνατότητα να κάνει προϊόν τη δική του έμπνευση.

Την ώρα που έγραφα αυτό το άρθρο, ένα καράβι φορτωμένο με containers έμπαινε στο εμπορευματικό λιμάνι του Πειραιά για να ξεφορτώσει προϊόντα που σχεδόν στο σύνολο τους έχουν κατασκευαστεί από βιομηχανικές μονάδες στην Κίνα. Τι θα άλλαζε άραγε σε αυτήν την εικόνα, αν αύριο είχαμε όλοι στη διάθεσή μας ένα 3D printer;

Γιάννης Μουρατίδης

Η τεχνολογία δεν είναι πλέον ένα κομμάτι του πολιτισμού μας, αλλά ένα συστατικό που έχει διαχυθεί μέσα του και αποτελεί ένα αδιαχώριστο στοιχείο της ουσίας του

Τον περασμένο Μάιο, το Πεντάγωνο των ΗΠΑ αποχαρακτήρισε το έγγραφο “CONOP 8888”,  το οποίο μέσες άκρες αναφέρει τις διαδικασίες που θα ακολουθήσουν οι μηχανισμοί της χώρας σε μια ενδεχόμενη επίθεση από ζόμπι. Σύμφωνα με εκπρόσωπο του Πενταγώνου, η επίθεση από ζόμπι δεν θεωρείται ρεαλιστική, αλλά χρησιμεύει ως σενάριο για την προσομοίωση άλλων απειλών, μια εκ των οποίων είναι ένα τεχνολογικό blackout.

Τον Σεπτέμβριο του 1859, ο Βρετανός αστρονόμος Richard Carrington έκανε την πρώτη επίσημη καταγραφή ηλιακής καταιγίδας. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, τα οπτικά και μαγνητικά φαινόμενα που προκάλεσαν οι ηλιακοί άνεμοι ήταν ορατά στο San Salvador και τη Honolulu. Αυτό που δε γνώριζε ο Carrington ήταν ότι είχε παρατηρήσει και την ισχυρότερη καταιγίδα που έχει καταγραφεί από τότε μέχρι σήμερα. Εκείνη την εποχή, η καταιγίδα προκάλεσε ελάχιστα προβλήματα κυρίως σε τηλεγραφικά σύρματα.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μια καταιγίδα ίδιας έντασης είναι πιθανό να χτυπήσει τη Γη πριν από το 2022. Αυτή τη φορά όμως τα αποτελέσματά της στον ανθρώπινο πολιτισμό θα είναι καταστροφικά. Μια δημοσίευση του National Research Councilαναφέρει ότι μια ηλιακή καταιγίδα με την ένταση αυτής του 1859, θα οδηγούσε σε καταστροφές των υποδομών στις ΗΠΑ, οι οποίες θα χρειάζονταν από 4 έως 10 χρόνια για να επιδιορθωθούν και θα κόστιζαν τρισεκατομμύρια δολάρια. Αναλογικά, τα μεγέθη είναι πολύ μεγαλύτερα σε παγκόσμια κλίμακα. Το πρώτο δίκτυο που θα κατέρρεε είναι το ηλεκτρικό και μαζί του θα παρέσερνε και τα δίκτυα υπολογιστών που είναι άμεσα εξαρτημένα.

Η τεχνολογία δεν είναι πλέον ένα κομμάτι του πολιτισμού μας, αλλά ένα συστατικό που έχει διαχυθεί μέσα του και αποτελεί ένα αδιαχώριστο στοιχείο της ουσίας του. Δύσκολα κάποιος μπορεί να αμφισβητήσει τα τεράστια οφέλη της. Τα φώτα των δρόμων περιόρισαν την εγκληματικότητα και έδωσαν τη δυνατότητα στους ανθρώπους να ξεφύγουν από τον ρυθμό του Ήλιου. Τα μεταφορικά μέσα έχουν μικρύνει το γύρο του κόσμου από τις 80 μέρες σε λιγότερο από 24 ώρες. Τα ιατρικά βοηθήματα έχουν διπλασιάσει το προσδόκιμο ζωής από το 19ο αιώνα μέχρι σήμερα. Και οι υπολογιστές έχουν επεκτείνει τις υπολογιστικές δυνατότητες του ανθρώπινου νου σε επίπεδα που ήταν ασύλληπτα πριν το 1950, δηλαδή μόλις 60 χρόνια πριν από τη χρονιά που ζούμε.

Τα τελευταία χρόνια, η τεχνολογία μας κλείνει το μάτι με μια νέα υπόσχεση. Την επέκταση του χρόνου ζωής ή ακόμα και την αθανασία. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι θα μπορέσουν να επέμβουν στο γενετικό κώδικα και να τον ξαναγράψουν, ενώ άλλοι θεωρούν ότι θα μπορέσουν να μεταφέρουν την ανθρώπινη συνείδηση σε έναν υπολογιστή, απελευθερώνοντάς την από το φθαρτό σώμα.

Ο άνθρωπος νιώθει μεγαλειώδης, θεωρώντας ότι έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει τη φύση. Κάθε νέα τεχνολογική καινοτομία μας φέρνει πιο κοντά σε αυτήν την αίσθηση. Ή μήπως την ψευδαίσθηση; Για αυτό το δίλημμα υπάρχουν αρκετά στοιχεία που μας βοηθούν να αναρωτηθούμε. Ένα από αυτά είναι η ζωή των μικροβίων. Οι απλοί αυτοί οργανισμοί κατοικούν στον πλανήτη δισεκατομμύρια χρόνια πριν από εμάς και στο πέρασμα των χρόνων έχουν δείξει εντυπωσιακή προσαρμοστικότητα και αλληλεγγύη. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι άνθρωποι έφτιαξαν “όπλα” για να εξοντώσουν τα μικρόβια και σύμφωνα με πρόσφατες ιατρικές έρευνες, ανακαλύπτουμε ότι σκοτώναμε κάποια που ήταν “φιλικά” και επιπλέον ότι έχουμε κάνει τα “εχθρικά” ανθεκτικότερα στις επιθέσεις μας. Η επιστροφή της φυματίωσης, αλλά και εξάρσεις ιών, όπως ο Ebola, πλήττουν αρκετά την εικόνα της υπεροχής μας.

Ένα δυνατό φτέρνισμα του Ήλιου, ένα καταπιεσμένο υπέρ – ηφαίστειο ή ένας βράχος που έκανε τη λάθος σπόντα, μπορούν να αλλάξουν την εικόνα του πολιτισμού μας μέσα σε λίγα 24ωρα. Προτιμούμε να ξεθωριάζουμε αυτούς τους φόβους, χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνάσματα. Όμως στην πράξη τους ενσωματώνουμε σε οτιδήποτε δημιουργούμε. Τα προϊόντα της τεχνολογίας είναι ανθρώπινα δημιουργήματα που εμπεριέχουν τους φόβους των δημιουργών τους. Αυτός ίσως είναι και ο λόγος που η τεχνολογία συχνά αποτυγχάνει.

Προφανώς και δεν μπορούμε 7 δισεκατομμύρια άνθρωποι να γυρίσουμε στις σπηλιές και να ζήσουμε μια πιο φυσική ζωή. Μπορούμε όμως να κοιτάξουμε λίγο καλύτερα μέσα μας και να διαχειριστούμε τους φόβους μας. Ίσως αυτός είναι ο δρόμος για να γίνουμε πραγματικά μεγαλειώδεις.

Γιάννης Μουρατίδης