Το 1995, ο Douglas Coupland εκδίδει μέσω του οίκου HarperCollins το μυθιστόρημα Microserfs. Ένα κομμάτι του μυθιστορήματος εξελίσσεται στα γραφεία της Microsoft, όπου οι εργαζόμενοι έχουν διαμορφώσει σαν να είναι το σπίτι τους, οπότε πρακτικά μένουν εκεί αφοσιωμένοι στα projects τους, χωρίς να έχουν επαφή με τον έξω κόσμο.
Τον Ιούνιο του 2003, η εταιρεία Linden Lab παρουσιάζει το Second Life, έναν εικονικό κόσμο, όπου οι φίλοι της τεχνολογίας μπορούν να δημιουργήσουν έναalter ego, να διαμορφώσουν το σπίτι τους, να ντυθούν όπως φαντάζονται και φυσικά να επικοινωνήσουν με τα alter ego άλλων ανθρώπων.
Σήμερα, εταιρείες, όπως η Facebook, η Google και η Apple, προσφέρουν στους εργαζόμενους τη δυνατότητα να διαμορφώσουν το χώρο εργασίας τους με εξατομικευμένες αισθητικές παρεμβάσεις. Η εικόνα του χώρου εργασίας, όπου στόχος είναι η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση του κάθε τετραγωνικού μέτρου, για κάτι “χρήσιμο” και “παραγωγικό” δεν έχει καμία σχέση με τους χώρους των γραφείων της Google, στα οποία υπάρχουν τεράστια living room γεμάτα από αναπαυτικές μαξιλάρες και ψυχαγωγικά παιχνίδια, gourmet εστιατόρια, χώρους για χαλάρωση με μπανιέρες που έχουν απέναντί τους ενυδρεία, παιδικές χαρές για να απασχολούνται τα παιδιά των εργαζόμενων γονέων και διακόσμηση που θα ζήλευαν οι λάτρεις των σχετικών περιοδικών.
Πέρσι το Νοέμβριο, η Google ανακοίνωσε ότι θα επενδύσει 1,2 δις ευρώ, προκειμένου να αγοράσει το οικόπεδο και να χτίσει τα κεντρικά της γραφεία στο Λονδίνο, τα οποία όπως αναφέρει σε δήλωση του εκπρόσωπος της εταιρείας, “θα είναι σχεδιασμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να κάνουν την εργασία να μοιάζει με παιχνίδι”. Το κτίριο θα έχει συνολική επιφάνεια 93.000 τετραγωνικά μέτρα για να στεγάζει περίπου 4.500 εργαζόμενους, δηλαδή πάνω από 20 τετραγωνικά μέτρα ανά εργαζόμενο.
Η Apple προετοιμάζει τα δικά της κεντρικά γραφεία στο Cupertino της Καλιφόρνια, έχοντας αποκτήσει μια έκταση 260.000 τετραγωνικών μέτρων, όπου μεταξύ άλλων θα εγκατασταθεί και το κτίριο που έχει γίνει γνωστό ως “The Mothership”. Σε αυτό θα στεγαστούν περίπου 13.000 μηχανικοί και σχεδιαστές της εταιρείας. ΗApple πρόκειται να δαπανήσει 5 δισεκατομμύρια δολάρια, προκειμένου, όπως αναφέρει σε δήλωσή της “Να δημιουργήσει ένα περιβάλλον με αναρριχητικούς τοίχους, γήπεδα γκολφ και ότι άλλο χρειάζεται ένας εργαζόμενος για να είναι ευτυχισμένος”.
Αν ένας εργαζόμενος είναι τελικά τόσο ευτυχισμένος στο χώρο της εργασίας του γιατί να θέλει να φύγει από αυτόν; Μέσα σε μια κωμόπολη 4.500 ή 13.000 κατοίκων, μπορεί να βρει δωρεάν ή σε χαμηλές τιμές φαγητό και ψυχαγωγία, μπορεί να δημιουργήσει κοινωνικές και ερωτικές σχέσεις, μπορεί να πετυχαίνει σημαντικά πράγματα (projects) που θα τον κάνουν να νοιώθει όμορφα και μπορεί να κοιμηθεί και να ξυπνήσει ότι ώρα θέλει χωρίς να έχει το άγχος της μετακίνησης.
Κανείς πρακτικά δεν τον εμποδίζει να φύγει αλλά γιατί να το κάνει;
Ο πραγματικός χώρος εργασίας είναι εξίσου όμορφος, ίσως και πιο όμορφος από αυτόν που θα μπορούσε να δημιουργήσει στο Second Life. Μόνο που υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα. Η εταιρεία που εργάζεται έχει στόχο το κέρδος και αν αυτό δεν είναι αρκετό, τότε μεταξύ άλλων θα χρειαστεί να απολύσει μερικές χιλιάδες “ευτυχισμένους” ανθρώπους, οι οποίοι θα πρέπει να ζήσουν στην πραγματική ζωή. Θα είναι άραγε έτοιμοι για αυτήν;
του Γιάννη Μουρατίδη